حریق و راههای کنترل آن
آتش عبارت از یک سری عملیات شیمیایی و اکسیداسیون سریع حرارت زای مواد قابل اشتعال است وقوع هر آتش نیاز به زمینه های فیزیکی و شیمیایی محل وقوع دارد. برای ایجاد یک آتش سوزی باید سه عامل حرارت ، ماده قابل سوخت و اکسیژن کافی در محل حضور داشته باشند تا یک مثلث کامل تشکیل دهند . حریق با کامل شدن مثلث حریق بوجود می آید.
علل و شرایط بروز حریق
مهمترین عوامل عبارتند از :
آتش گیری مستقیم مانند نزدیک نمودن شعله به مواد سوختنی
افزایش تدریجی دما: افزایش دما در یک توده زغال سنگ یا مواد آلی یا حیوانی که به تدریج دمای آنها در اثر فشار و فعل و انفعالات بالا رفته و شروع به سوختن می کند.
واکنشهای شیمیایی : واکنشهایی نظیر ترکیب آب و اسید ، پتاسیم و آب ، فسفر با اکسیژن هوا و …..می تواند عامل شروع حریق باشد.
اصطکاک : مالش بین دو جسم آتش گیر مانند دو قطعه چوب خشک و …..
دسته بندی انواع حریق
برای سهولت در پیشگیری و کنترل آتش سوزی ، حریق ها را برحسب ماهیت مواد سوختنی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می کنند.
طبقه A : مواد جامد و خشک که خاکستر به جا می گذارند مانند چوب و کاغذ و پلاستیک و …..
طبقه B : مواد نفتی و مایعات قابل اشتعال
طبقه C : گازها و مایعات یا مخلوطی از آن ها ، گاز مایع و گاز شوی
طبقه D : ناشی از فلزات که سریعاً اکسید می شوند مانند منیزیوم ، پتاسیم و …..
طبقه E : شامل حریق های الکتریکی
روشهای عمومی اطفاء حریق
اصولا اگر بتوان یکی از اضلاع هرم حریق ( حرارت ، اکسیژن ، ماده سوختنی ) را کنترل و محدود نموده یا قطع کرد، حریق مهار می شود:
الف) سردکردن که این عمل عمدتاً بوسیله آب انجام می گیرد. این روش برای حریق های دسته A مناسب میباشد.
ب) خفه کردن که پوشاندن روی آتش با موادی است که مانع رسیدن اکسیژن به محوطه آتش گردد.
ج) حذف ماده سوختنی : این روش در ابتدای بروز حریق امکانپذیر بوده و با قطع جریان ، جابه جا کردن مواد وجدا کردن منابعی که تاکنون حریق به آنها نرسیده میباشد.
منبع: ايمن تاش سپاهان